(ANKARA) – CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun yap-işlet-devret projelerinde yıllara göre araç geçiş sayıları ve garanti bedellerine ilişkin soru önergesine yanıt vermediğini; ancak Sayıştay raporlarına göre bu projeler için şirketlere yapılan ödemelerin son 5 yılda yüzde 1012 arttığını, gelecek üç yıl için ödenecek tutarın tahmini 328,7 milyar TL olduğunu ifade etti. Karasu, “Bunun adı hazine garantili soygundur. İktidar, plansızlığının, öngörüsüzlüğünün ve hesap bilmezliğinin faturasını vatandaşın sırtına yüklüyor” dedi.
CHP’li Karasu, geçen mayıs ayında Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu tarafından yanıtlanması istemiyle kamu özel işbirliği ve yap işlet devret modeliyle yapılan Avrasya Tüneli, Zafer Havaalanı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Osmangazi Köprüsü’nün kamu bütçesine bedelini sormuş; bu projelerin, sözleşmelerinin başladığı tarihten itibaren devletin işletmeci firmalara ne garanti verdiği, yıllar itibariyle araç geçiş/yolcu sayısının ve yapılan garanti ödemenin miktarı ile bu projelerin sözleşmelerinin TL’ye çevrilmesi hususunda bir çalışma olup olmadığının açıklanmasını istemişti.
“Kamu zararı yok”
Karasu, Bakan Uraloğlu’nun soru önergesine verdiği yanıtla ilgili açıklama yaptı. Karasu, Uraloğlu’nun geçiş sayılarını ve şirketlere kamu bütçesinden ne kadar ödendiğini yanıtlamadığını belirtti. Açıklamaya göre; Uraloğlu, “Ülkemizin kalkınmasına büyük faydalar sağlayan YİD/KÖİ projelerine genel olarak bakıldığında; verilen yolcu ve geçiş garantilerinin üzerinde gerçekleşmeler nedeniyle devletimiz ciddi bir gelir elde etmiş ve etmeye devam etmektedir” yanıtını vererek herhangi bir kamu zararının söz konusu olmadığını savundu.
“Zarar vatandaşın cebinden”
“Saray ve AKP iktidarı bunların konuşulmasını istemiyor, çünkü öğrenilmesinden korkuyor” diyen Karasu, bu projelerin yapım maliyetleri ve verilen garantilerinin hepsinin milletin vergileriyle oluşan ‘hazine garantili soygunlar’ olduğu gerçeğinin görüleceğini belirtti. Karasu, “Otoyolları, köprüleri inşa eden müteahhitler, vergilerini vermiyor ama her yıl hazineden milyarlarca lira garantiyi tıkır tıkır alıyorlar. Bunlar, AKP iktidarının kendi müteahhitlerini zengin ettiği, halkını ateşe attığı projeleridir” ifadesini kullandı. Karasu, yaşanan derin yoksulluk ve ekonomik krizin temel nedenlerinden birinin de bu uygulamalar olduğunu belirtti.
Yüzde 1012 artış
Karasu, açıklamasında Sayıştay raporlarından yaptığı tespitlere de yer verdi. Bu tespitler şöyle:
“Sayıştay’ın raporları da bu yatırımları yapan işletmeci şirketlere yapılan garanti ödemelerinin son beş yılda tam yüzde 1012 oranında arttığını ve 2023 yılında 56 milyar 824 milyon liraya ulaştığını ortaya koydu. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün (KGM) ‘Cari Transferler’ kaleminden yapılan bu ödemeler geçen yıl tüm zamanın rekorunu kırarak 56,9 milyar TL’ye ulaştı. 2019 yılında 5,1 milyar lira olan ödemelerinin geçen yıla göre artış oranı ise yüzde 1012 oldu.
KGM’nin 2019-2023 yıllarında gerçekleşen garanti ödemeleri:
2019: 5 milyar 109 milyon TL
2020: 10 milyar 152 milyon TL
2021: 14 milyar 307 milyon TL
2022: 36 milyar 359 milyon TL
2023: 56 milyar 824 milyon TL
Üç yıl için 328 milyar TL
Bu arada, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nca hazırlanan Orta Vadeli Plan’da, YİD modeliyle yaptırılan bu projeler için KGM bütçesinin ödeme yapılan kalemine 2025, 2026 ve 2027 yılları için toplam 328 milyar 490 milyon 758 bin TL ödenek teklifi konuldu. Buna göre ödenek yıllara göre şöyle sıralandı:
2025: 94 milyar 963 milyon 149 bin TL
2026: 114 milyar 369 milyon 603 bin TL
2027: 119 milyar 158 milyon 6 bin TL”
